Wie kent 'm niet, de imposante Kaapse Buffel? Dit krachtige beest met zijn massieve lichaam en geduchte hoorns is een icoon van de wildernis. Maar wist je dat deze buffel veel meer is dan enkel een ruige verschijning? Hij is deel van de 'Big 5'.
De term 'Big 5' is ontstaan omdat met vroeger graag op deze 5 dieren jaagden. Nu mag dat natuurlijk niet meer en wordt de Big 5 gezien als de groep dieren die je moét hebben gezien als je op safari gaat én het zijn (op het nijlpaard na) de 5 gevaarlijkste dieren op de Afrikaanse graslanden. De Big 5 bestaat uit de Olifant, de Neushoorn, de Leeuw, het Luipaard en dus de Kaapse Buffel.
Waar leeft de Kaapse Buffel?
De Kaapse Buffel komt oorspronkelijk voor in het grootste deel van Afrika ten zuiden van de Sahara, zowel in dichte wouden als open grasvlakten, maar nooit verder dan twintig kilometer van een waterbron. Ze zijn echt thuis in de ruige, ongerepte natuur. Buffels leven in hele grote groepen van soms wel 1000 stuks. In die grote groep bevinden zich kleinere groepen en daarin ook nog kleinere groepen. Meestal bestaat een groep uit een volwassen mannetje, enkele vrouwtjes, wat jongere mannetjes en vrouwtjes en natuurlijk de kleine kalfjes. Kalfjes worden allemaal bijna op hetzelfde moment geboren, eens per jaar.
Uiterlijk
Met een gewicht tot wel 900 kilo is de buffel een indrukwekkend dier. Zijn massieve gespierde lichaam wordt gedragen door korte, krachtige poten. Zijn kop is breed en zwaar, met een paar imposante, gebogen hoorns die soms wel 2 meter breed kunnen zijn.
Vrouwtjes buffels hebben twee afzonderlijke hoorns, maar bij mannetjes lopen de hoorns door tot op het midden van zijn kop. Die vormt als het ware een schild.
Zijn lengte kan tot 3m40 zijn en hij heeft een schofthoogte tussen de 1m en de 1m75!
Op de Kaapse Buffel zie je vaak Ossenpikkers zitten, dat zijn vogels die vaak neerstrijken op de buffel om teken, horzellarven en andere parasieten weg te pikken.
De Kaapse Buffel kan niet zo goed van dichtbij zien, maar wel in de verte. Hij hoort matig maar zijn reukzin is enorm sterk ontwikkeld. Door de sterke reukzin en de bescherming van de groep kunnen blinde (en oudere) dieren toch nog een hoge leeftijd bereiken.
Wat staat er op zijn menu?
Net als veel andere grazende dieren is de buffel een echte plantenetende. Zijn favoriete menu bestaat uit gras, kruiden en bladeren. Met zijn sterke kaken en tanden kan hij zelfs harde, houtige planten aan. De buffel speelt zo een belangrijke rol in het ecosysteem door het landschap open te houden.
Voortplanting
Kaapse Buffels leven in hechte familiegroepen met een duidelijke hiërarchie. De volwassen mannetjes vechten om het recht om te paren met de vrouwtjes. Na een draagtijd van ongeveer 11 maanden brengt het vrouwtje meestal één kalf ter wereld. De kalveren blijven geruime tijd bij de kudde om te leren hoe ze moeten overleven.
Toch overleeft 30 tot 45% van de kalveren hun eerste twee jaar niet. Dit kan komen doordat ze simpelweg niet sterk genoeg zijn. Er wordt natuurlijk veel van hen gevraagd door hun ouders. Ze moeten één dag na de geboorte al mee kunnen lopen en rennen met de rest.
Er gebeuren ook wel eens ongelukken als ze het water moeten oversteken. Een deel van hem wordt gepakt door krokodillen en een deel op het land, door leeuwen. Ook kan er door omstandigheden te weinig voedsel of water zijn, waardoor de kleintjes het niet overleven.
De Kaapse Buffel is pas geslachtsrijp op 3,5 jaar.
Natuurlijke vijanden
Ondanks zijn indrukwekkende verschijning heeft ook de buffel te maken met bedreigingen. Leeuwen, hyena's, wilde honden en krokodillen jagen op de kalveren. Volwassen buffels kunnen zich echter goed verweren met hun scherpe hoorns. De grootste bedreiging voor de buffel is echter de mens, die zijn leefgebied steeds verder verkleint.
Waarom is de buffel zo bijzonder?
De Kaapse Buffel, en dan het mannetje specifiek, is ontzettend gevaarlijk. Hij kent namelijk geen angst. De vrouwtjes ook niet hoor, maar het mannetje kan met die plaat op zijn kop enorme kopstoten geven en zijn horens zijn vlijmscherp. Als een buffel (een kalfje of een grote buffel) aangevallen wordt, dan keert de groep om en valt het roofdier aan. Mannetjes kunnen zelfs leeuwen doden met hun hoorns en met flinke trappen van hun korte, maar gespierde poten.
Conclusie:
De Kaapse Buffel is een icoon van de Afrikaanse en Aziatische wildernis. Met zijn massieve, robuuste lichaam en stoere uiterlijk symboliseert hij kracht, onverzettelijkheid en natuurlijke schoonheid. Maar bovenal is de buffel een belangrijk onderdeel van de ecosystemen waarin hij leeft. Zijn rol als grazer is essentieel voor het behoud van de open graslanden en savannes.
Kortom, de buffel is een bijzonder dier dat ons blijft verbazen met zijn unieke kenmerken en door zijn cruciale rol in de natuur.
