Mogen wij je even voorstellen: dit is de Kakapo. Hij is waarschijnlijk
de oudste papegaaiachtige ter wereld! Al miljoenen jaren komt deze vogel alleen voor op de eilanden van
Nieuw-Zeeland.
De kakapo wordt ook wel de owl-parrot genoemd en dat kun je
heel goed zien aan zijn ogen. Deze staan voorwaarts gericht en rondom zijn ogen
staan de pluimen als een cirkel om zijn ogen, net als bij de uil. De kakapo is
een nachtdier en kan goed zien in het donker.
De enige papegaai die niet kan vliegen
Hij heeft een bijzonder goede schutkleur, dus hij valt vaak
niet op. Bovendien; als hij dreigt aangevallen te worden door een roofvogel
(zijn enige vijand) blijft hij stokstijf stilstaan, en dat helpt. Dan zien ze
hem niet meer.
De kakapo kan niet vliegen, want hij is te dik en heeft te kleine vleugels. Ook mist hij een bepaald botje dat vliegende vogels wel hebben. Hij
klimt in bomen en struiken met behulp van zijn snavel en sterke poten. Hij gebruikt zijn
vleugels als parachute om zich uit bomen te laten vallen. Verder jog-wandelt
hij met zijn zware lijf over de bodem van de bossen om zich voort te bewegen.
Voortplanting
Zijn favoriete maaltje zijn de bessen van de Rimuboom, rimubesjes. Deze besjes verschijnen
helaas maar ééns in de vier jaar aan de boom. En het is juist daar dat hij, en
alle andere kakapo’s, zich verzamelen om te eten, maar ook om te paren.
Je begrijpt dat er niet vaak jonkies zijn als ze maar om de 4 jaar paren. De
gehele kakapopopulatie is dus jarenlang celibatair.
Hangen de rimubesjes een keertje wel aan de boom? Dan gaat het kakapo-mannetje op zoek naar een plekje waar geluid goed kan weerkaatsen. Hij graaft een kuiltje in de bodem en ’s nachts lokt hij vrouwtjes met een hele bijzondere roep. In Nieuw-Zeeland noemen ze dat ‘booming’, een soort dreunend geluid dat kilometers ver gehoord kan worden. Hij houdt dat rustig 8 uur vol. Als er dan een vrouwtje komt dan kan hij paren. Maar dat gebeurt lang niet altijd. Zeker niet als er veel mannetjes aan het ‘boomen’ zijn want dat verwart de vrouwtjes alleen maar.
IUCN Status: kritiek
Dat deze vogels slechts om de paar jaar jongen kregen was eeuwenlang
geen probleem omdat de dieren heel oud konden worden. De gemiddelde kakapo
haalde makkelijk de vijftig of zestig jaar, sommige tikken zelfs de 100 aan.
Dat komt onder andere doordat ze al die tijd amper bejaagd werden. Hun enige
belagers waren roofvogels en daartegen zijn ze goed beschermd door hun groene
schutkleur, hun vermogen om stokstijf stil te staan en doordat ze 's nachts
leven.
Daar kwam verandering in toen mensen in Nieuw-Zeeland
aankwamen. In eerste instantie waren dat Maori’s. Zij jaagden wel op de kakapo, om te kunnen eten en om kleding te maken van hun prachtige veren, maar zij hadden vooral respect voor de vogel. Voor de Maori’s is de kakapo zelfs een mythisch dier geworden.
Maar toen er mensen kwamen wonen die dieren zoals honden, katten, ratten en
hermelijnen meebrachten, ging het goed fout met de kakapo’s. Tegen deze ‘roofdieren’ was de kakapo niet bestand. Zij lustten wel zo'n vette vogel die stil bleef staan als hij aangevallen werd. Zo roeide de mens de kakapo bijna helemaal uit. Op het laagste punt, in 1995,
waren nog maar 51 kakapo's over.
Maar het tij keert langzaam voor de kakapo’s. In de jaren negentig zette de Nieuw-Zeelandse regering een herstelprogramma op. Door een fokprogramma (Kakapo Recovery Plan) en beschermde leefgebied (Codfish-eiland) stijgt het aantal kakapo's langzaam. In 2022 stond de teller op 252 kakapo's.
De vogels op de drie eilanden worden intensief beschermd en gevolgd. Dit gebeurt zo intensief dat elk dier zijn eigen naam heeft. Op Codfish-eiland zijn de enige vaste bewoners de onderzoekers van het Kakapo Recovery Plan, die speciaal deze vogel volgen.
Neem zeker een kijkje op de website van het Kakapo Recovery Plan
Wij hopen van harte dat de onderzoekers en beschermers erin
slagen deze bijzondere vogels te redden van hun ondergang.
Laten we hopen dat er over enkele tientallen jaren weer volop kakapo’s door Nieuw-Zeeland joggen.
