Inktvis of octopus?
Laten we daar even op ingaan. Elke octopus is een inktvis, maar niet elke inktvis is een octopus. Dé inktvis, als één dier, bestaat niet. Je hebt wel verschillende soorten inktvissen, zoals de octopus, de pijlinktvis en de zeekat. Inktvis is een soortnaam. Ook al is een octopus een inktvis, ze zijn niet helemaal hetzelfde. Een octopus heeft bijvoorbeeld 8 tentakels, terwijl alle andere inktvissen er 10 hebben. Die twee extra armen zijn langer dan de andere 8 en worden vooral gebruikt om eten naar hun bek te brengen.
De reuzenoctopus (of de reuzenkraak) is vermoedelijk de grootste Octopoda. Er is ooit een exemplaar gewogen van maar liefst 71 kilogram. De meeste volwassen exemplaren wegen echter rond de 15 kilogram, en ze hebben een armlengte van 4 tot 5 meter. Hij heeft een zakvormig lichaam met een roodbruine huid en een lichte onderkant. Zijn lange armen zijn bezet met dubbele rijen zuignapjes (‘handen’). Cellen in die zuignapjes registreren niet alleen aanraking, maar ook smaak. Op die manier kan hij vaststellen of zijn voedsel eetbaar is of giftig. Reuzenoctopussen leven ongeveer 4 jaar.
Leefgebied
Hij komt voor langs de noordelijke kusten van de Grote Oceaan, van Japan via de Aleoeten en Alaska tot Californië. Daar waar het water koud is (8 tot 12° C) en zuurstofrijk. Dit komt vooral omdat de reuzenkraak blauw bloed heeft, het is op koper gebaseerd (hemocyanine) en is daarmee geen gunstige drager van zuurstof. Daarom beweegt het dier naar kouder en zuurstofrijk water.
Is de reuzenkraak kwetsbaar?
De reuzekraak is het grootste ongewervelde dier op aarde. Dit betekent dat hij geen botten heeft. Bovendien heeft hij ook geen schild (zoals een krab of een kreeft of een zeekat) om zichzelf te beschermen. Dit zorgt ervoor dat de reuzenkraak erg kwetsbaar lijkt, maar is dat ook zo?
Deze gigantische octopus heeft 3 bijzondere eigenschappen die hem helpen geen prooi te worden van zijn vijanden.
1) Hij kan inkt spuiten.
Dat doet hij als hij achtervolgt wordt en zijn vijand wil verwarren. Hij
gebruikt dan de wolk inkt om er snel vandoor te gaan. Hij spuit ook inkt als
hij schrikt.
2) Het meest indrukwekkende van de reuzenkraak is
zijn vermogen om helemaal op te gaan in zijn omgeving. Hij kan van kleur
veranderen en zich voordoen als rots, plant of zelfs als een vis. Hij heeft speciale
pigmentcellen genaamd: chromatoforen. Daardoor kan hij zijn huidkleur en
textuur snel aanpassen om op te gaan in zijn omgeving. Hierdoor spreekt deze
kanjer tot iedereens verbeelding en wordt hij graag gezien.
3) Omdat de reuzenkraak geen botten heeft (of schild) kan hij zich in hele kleine spleten tussen de rotsen verbergen. Daar zit hij trouwens ook graag om zijn pas gevangen prooi, in alle rust, op te eten.
Kwetsbaar is de reuzenkraak dus bepaald niet!
Zijn favoriete eten
Dit magnifieke dier heeft enorme harde en sterke kaken. Deze zitten waar alle tentakels bij elkaar komen. Ze zien er ongeveer uit als een papegaaienbek. Daarmee kan hij zijn lievelingsvoedsel: krabben, kreeften, garnalen en sint-jakobsschelpen makkelijk openbreken. Hij eet trouwens ook graag diverse visjes. Soms durft hij ook kleine haaien aan te vallen of trekt hij nietsvermoedende vogels die op het wateroppervlakte bobberen, de dieperik in met zijn bek en plakkerige tentakels.
Liefdevolle moeder
De vrouwelijke reuzenkraak legt maar één keer in haar leven eieren. Wel een heleboel: rond de 100.000 stuks. Ze hangt ze voorzichtig als slingers aan de rotsen en ze houdt ze gedurende de incubatietijd vrij van algen door er voorzichtig langs te strijken met haar armen. Op die manier zorgt ze ook steeds voor zuurstof in de eitjes. Ze blijft er ook constant bij. Ze eet maanden niets en uiteindelijk sterft ze nadat haar eitjes zijn uitgekomen.
De vijand
De grootste vijand van de volwassen reuzenkraak is de potvis. Is hij nog niet helemaal volwassen, dan vormt hij een lekker hapje voor haaien, robben en roggen. Als octopusjes net geboren zijn drijven ze vanuit de diepte naar de wateroppervlakte waar ze vaak ten prooi vallen aan vogels, zeehonden, en diverse vissen.
Zijn onmetelijke intelligentie
Hij heeft een groot brein en kan enorm veel leren én onthouden. Zo onthoudt hij
waar hij gisteren heeft gejaagd en gaat hij de volgende dag ergens anders heen. Hij beschikt over een uitstekend ruimtelijk geheugen en hij hanteert allerlei strategieën om een lastige prooi te verschalken, waarbij hij zelfs gebruik van gereedschap maakt. Hij kan een doolhof oplossen, andere soorten nadoen, gereedschappen gebruiken en complexe problemen oplossen. Volgens de laatste analyses beschikken de dieren mogelijk zelfs over een primitieve vorm van bewustzijn De reuzenkraak is de enige ongewervelde met dergelijk denkvermogen, wat hem met enkele zoogdieren en vogels tot de slimste dieren op aarde maakt.
Leuk weetje
De reuzenoctopus (met 400.000 neuronen) stamt af van een slakachtig dier. Slakken zijn uitermate dom met hun 2 neuronen. Klaarblijkelijk is intelligentie niet zo uitzonderlijk als het lijkt. Via een totaal andere evolutionaire route kon hij toch intelligentie ontwikkelen.
Wat een fascinerend dier is de reuzenkraak!
